Tajemniczy podziemny obiekt o kryptonimie SIII w dolinie Jonastal. Do czego miały służyć podziemia budowane w ostatnich miesiącach II wojny światowej na terenie Turyngii w środkowych Niemczech? Czy miała to być kolejna Kwatera Główna Führera? A może podziemny zakład zbrojeniowy służący do produkcji nowoczesnej broni odwetowej? Co mówią relacje naocznych świadków o zagadkowej eksplozji na pobliskim poligonie wojskowym w Ohrdruf? Grzegorz Sanik i Ulli Schäffter wyruszają razem na poszukiwanie prawdy o najbardziej tajemniczej dolinie w Niemczech. Zapraszam do oglądania filmu o projekcie SIII Jonastal w Turyngii.
SIII „Olga” Jonastal
Obiekt o kryptonimie SIII „Olga” położony jest w środkowych Niemczech, w centralnej części Turyngii, kilka kilometrów na południowy zachód od miejscowości Arnstadt. Podziemi kompleksu zostały wydrążone w zboczach doliny Jona – stąd druga popularna nazwa obiektu Jonastal. Prace w dolinie Jonastal rozpoczęły się w listopadzie 1944 roku. W ciągu kilku miesięcy wydrążono w zboczach 25 sztolni o rożnej długości, od 14 do 176 m. Części sztolni połączono ze sobą poprzecznymi chodnikami. Łączna długość wszystkich wydrążonych chodników wyniosła około 3000 m. Prace w dolinie Jonastal prowadzone były aż do 3 kwietnia 1945 rok, do momentu ewakuacji placu budowy. Zaprezentowany tutaj rozkład podziemi kompleksu SIII opierają się przede wszystkim na inwentaryzacji sporządzonej w październiku 1945 roku.
Projekt realizowany w Jonastal otrzymał kryptonim SIII. W terminologii nadawania kryptonimów dla niemieckich podziemnych obiektów z czasów wojny litera „S” oznaczała Sonderbauvorhaben – budowle specjalne. W literaturze obiekt znany jest również pod drugim kryptonimem – „Olga”. Za realizację zadania odpowiedzialnym był między innymi wysokiej rangi oficer SS dr Hans Kammler, znany z udziału w programie zbrojeniowym sztabu myśliwskiego Jägerstab i koordynacji prac na nowoczesną bronią.
Największa zagwozdka związana z obiektem SIII dotyczy jego przeznaczenia. Do dziś nie zachowały się żadne plany budowlane związane z podziemiami w dolinie Jonastal. Powszechnie obiekt wiąże się z budową kolejnej „ostatniej” Kwatery Głównej Hitlera. Tym razem jednak zadanie nie było realizowane przez Organizację Todt, ale przez SS. Ta hipoteza związana z przeznaczeniem obiektu poddawana jest jednak w wątpliwość. Pojawiają się również hipotezy związane z budową podziemnego zakładu zbrojeniowego lub stanowiskami startowymi dla rakiet. Pikanterii dodaje fakt, że podziemia SIII zostały wydrążone na terenie poligonu wojskowego Ohrdruf. W kontekście poligonu po wojnie pojawiła się również relacja związana z tajemniczym wybuchem, który miał mieć miejsce w marcu 1945 rok. Autorem tych relacji była Cläre Werne, córka restauratorów na zamku Wachsenburg. Po wojnie Cläre Werne opowiadała o tajemniczym potężnym rozbłysku, który obserwowała na poligonie z wieży zamku Wachsenburg.
Poniżej zamieszczam kilka zdjęć placu budowy wykonanych tuż po zakończeniu wojny.
Podziękowania dla stowarzyszenia Jonastalverein e.V., w szczególności dla Georga Ribienskiego, za pomoc w realizacji filmu, opiekę merytoryczną i udzielone materiały.
Strona stowarzyszenia Jonastalverein e.V. – gtgj.de
