Zapraszam do mojego kolejnego filmu, tym razem poświęconego Górom Izerskim i rekordom zimna, które były tam notowane. Góry Izerskie, zwane potocznie Izerami, to jedne z najciekawszych pasm górskich w Sudetach. Zarówno pod względem występującego tam klimatu, specyficznej budowy, jak i ciekawej historii.
Film o Górach Izerskich i rekordach zimna
Jednym z głównych wątków w filmie jest hipoteza, że Hala Izerska znajdująca się w Górach Izerskich, jest najzimniejszym miejscem w Polsce. Nie jest to twierdzenie ostatecznie zweryfikowane, ponieważ tak naprawdę nie wiemy, co możemy nazwać mianem „najzimniejszego miejsca”. Jakie parametry powinny być tutaj brane pod uwagę? Czy pojedynczy zanotowany rekord zimna, a może średnia temperatura? Jeżeli średnia temperatura, to mierzona z jakich miesięcy? Jak widać, kwestia oceny zależy od przyjętej metodologii.
Badania i pomiary temperatury prowadzone na Hali Izerskiej w latach 90-tych wykazywały przeważnie niższą temperaturę, niż w pozostałych rejonach Polski. Porównuję to z oficjalnymi rekordami zimna w Polsce zanotowanymi stosunkowo dawno, bo w latach 1929 i 1940 (-41°C). Wtedy Góry Izerskie leżały na terenie Niemiec. W samych Górach Izerskich pomiary nie były prowadzone, albo nie zachowały się ich wyniki po dzień dzisiejszy. Jest duże prawdopodobieństwo, że gdyby pomiary były prowadzone w trakcie tych najbardziej mroźnych zim, temperatura mogłaby być niższa od rekordów zanotowanych w Polsce. Według dr. Mieczysława Sobika, z którym konsultowałem materiał do tego filmu, mogłaby wynieść wtedy nawet -45°C.
Zdjęcie z klatki meteorologicznej – 1996 Rok
Za taką hipotezą przemawiają także badania prowadzone po czeskiej stronie gór. W sąsiedniej wsi Jizerce, położonej po czeskiej stronie Gór Izerskich, 7 stycznia 1985 roku zanotowano -41°C. Jak już wspomniałem badania na Hali Izerskiej nie były jeszcze wtedy prowadzone. Dziś wiemy, że temperatury mierzone w obu tych miejscach są do siebie bardzo zbliżone, więc i ten rekord mógł również wystąpić na halli.
Rzeka Izera i trasa narciarska
Poniżej przedstawiam jeszcze raz schemat nocnej radiacyjnej inwersji temperatury, która doprowadza do tworzenia się zastoisk chłodu.
Schemat nocnej radiacyjnej inwersji temperatury
A oto zdjęcie, które zrobiłem w Karkonoszach na Kopie, przy końcowej stacji wyciągu. zdjęcie przedstawia omawiane wyżej zjawisko atmosferyczne.
Inwersja temperatury w Kotlinie Jeleniogórskiej
Bibliografia:
- „Wyjątkowe Zdarzenia Przyrodnicze na Dolnym Śląsku i Ich Skutki”
Pod redakcją Piotr Migonia, Uniwersytet Wrocławski - „Szklarska Poręba-Orle w Górach Izerskich”
Autor Przemysław Wiater
Strony www:
- http://meteomodel.pl/BLOG/?p=2205
- http://www.goryizerskie.pl/?file=art&art_id=562
- http://www.chatkagorzystow.sudety.it/historia.htm
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Gro%C3%9F-Iser
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Huta_szk%C5%82a_Carlstal
- http://pl.wikipedia.org/wiki/Puchar_%C5%9Awiata_w_biegach_narciarskich_2013/2014
Czeskie fora metrologiczne:
- http://diskuse.in-pocasi.cz/tema-11-2327-Vzpominky_na_krute_zimy.html
- http://www.infomet.cz/index.php?id=read&idd=1328509090&pocatecni=1328547403
Szczególne podziękowania dla:
Pana dr. Mieczysława Sobika z Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego. Dla Państwa Wiesławy i Sławomira Polańskich z Chatki Górzystów oraz dla Pana Stanisława Kornafela ze Stacji Turystycznej Orle.
Zdjęcia Współczesne:
Remigiusz Podpora
Grzegorz Truchanowicz
Zdjęcia Archiwalne:
http://www.nac.gov.pl
http://dolny-slask.org.pl
