Zapomniany tunel kolejowy w Wałbrzychu

Zapomniany tunel kolejowy pod górą Brzezinka w Wałbrzychu. W dzisiejszym artykule ukażę historię nieistniejącego już tunelu kolejowego w Wałbrzychu oraz kopalni węgla kamiennego, która przyczyniła się do jego rozbiórki. Historia rozpoczyna się w latach 60-tych XIX wieku, wówczas przystąpiono do drążenia tunelu. Nieopodal działała również kopalnia Friedrich Stollberg, która w latach 1886-1927 wybrała 13 pokładów węgla o grubości 10 metrów. Wszystkie te czynniki przyczyniły się do zawalanie tunelu, a później do jego całkowitej likwidacji.

Zapomniany tunel kolejowy w Wałbrzychu

W 1837 roku, z inicjatywy Gustava Heinricha von Ruffera, powstał komitet budowy linii kolejowej z Wrocławia do Wałbrzycha. Budowa linii kolejowej miała przede wszystkim ułatwić przewóz towarów wytwarzanych w Wałbrzychu i okolicznych miejscowościach. W 1851 roku linię kolejową przedłużono do Wałbrzycha, a w 1867 roku ukończono cały projekt budowy linii aż do Zgorzelca. Linia kolejowa miała przebiegać m.in. przez masyw Brzezinki w Wałbrzychu, w tym celu zaprojektowano tunel kolejowy, którego budowę rozpoczęto w latach 60-tych XIX wieku. Z racji bliskiego sąsiedztwa kopalni węgla kamiennego, pojawiły się szkody górnicze na tyle duże, że konieczne było przeprowadzenie prac naprawczych.

Tunel kolejowy pod górą Brzezinka – Zapomniany tunel kolejowy w Wałbrzychu – Źródło: dolny-slask.org.pl

Jak donosi portal dolny-slask.org.pl, podjęto wówczas decyzję o skróceniu tunelu o 50 metrów od strony dzielnicy Podgórze. Prace ruszyły na wiosnę 1909 roku, a naprawy szkód górniczych podjęła się firma Grün & Bilfinger z Mannheim, zatrudniając przy tym około 200 Włochów z południowego Tyrolu. W trakcie prac naprawczych doszło do zawalenia się wschodniego portalu tunelu oraz całkowitego zawalenia prześwitu na długości 30 metrów. Początkowo prace naprawcze zaplanowane były na około pół roku, jednak zawał w tunelu przyczynił się do ich znacznego przedłużenia. Konieczne było wywiezienie około 100 tys. m³ skał z zawału i poszerzonego prześwitu tunelu. Szczęśliwie w tym samym czasie, przebudowywano linię kolejową z Wałbrzycha do Kłodzka, gdzie wykorzystano nadmiar materiału skalnego. Po roku pracy, w listopadzie 1910 roku zakończono naprawę tunelu, tym samym likwidując poważne utrudnienia komunikacyjne. 1 grudnia 1910 roku otwarto nowo wyremontowany tunel kolejowy. Nad portalem umieszczono napis „Gute fahtr immerdar” – „Zawsze dobrej podróży”.  W 1933 roku w tunelu powstały nowe kolejne spękania. Zapadła więc decyzja o zamknięciu obiektu, a następnie o jego całkowitej rozbiórce. W czasie prac rozbiórkowych wybrano około 450 tys. m³ materiału skalnego, a szlak kolejowy wyznaczono w sześćdziesięcio metrowym wykopie. W 1938 roku zakończono pracę rozbiórkowe, kończąc tym samym historię tunelu pod Brzezinką.

Pamiątkowe zdjęcie z otwarcia tunelu po remoncie, 1 grudnia 1909 roku – Źródło: dolny-slask.org.pl

Więcej zdjęć tunelu pod Brzezinką można zobaczyć na portalu dolny-slask.org.pl.

Kopalnia Friedrich Stollberg

Pole górnicze kopalni nadano 14 marca 1845 roku, na terenie góry Brzezinki (Birk-Berg), leżącej w obrębie administracyjnym Kuźnic Świdnickich (Fellhammer). Regularną eksploatację rozpoczęto dopiero w 1852 roku, wówczas kopalnia eksploatowała płytko zalegający węgiel w skałach porfirowych. W latach 1854, 1862 i 1865 wymieniono część obszaru górniczego z polami Beste i Ezechiel. Kilka lat później, 26 lutego 1858 roku utworzono pole górnicze Friedrich Stollberg Zubehör, które było częścią tej kopalni. W 1864 roku kopalnia zakończyła eksploatację, a 24 maja 1868 roku powiększono pole Friedrich Stollberg Zubehör. Kopalnię zlikwidowano, pozostawiając kilkukilometrową sieć chodników. Kopalnia należała do księcia pszczyńskiego, a od 1930 roku do Waldenburger Bergwerks. Część pola górniczego odstąpiono w latach 1921 i 1933 firmie Niederschlesische Bergbau A.G.

Lokalizacja byłego tunelu pod Brzezinką