Dom Mohaupta, to tutaj znajdował się zespół inżynierów Organizacji Todt. W świetle najnowszych odnalezionych dokumentów biuro konstrukcyjne wyższego kierownictwa budowy kompleksu Riese ulokowane zostało w Walimiu, w domu zagadkowego doktora Mohaupta. Zapraszam na wywiad ze znanym badaczem Riese Romualdem Owczarkiem, który odkrywa przed nami tajemnice obecności inżynierów OT w Walimiu.
Dom Mohaupta – Biuro konstrukcyjne OBL Riese
Cała nasza opowieść zaczyna się w listopadzie 2017 roku, kiedy to Romuald Owczarek – znany badacz historii Riese – poprosił nas o znalezienie w Walimiu zagadkowego domu doktora Mohaupta. Domu niezwykle ważnego w historii budowy kompleksu Riese, gdyż to w nim miała znajdować się jedna z agend berlińskiej Centrali Organizacji Todt. Oczywiście dom Mohaupta już nie istniał, więc pozostało nam jedynie szukanie śladów jego dawnej obecności. Na podstawie wspomnień autochtonów wytypowaliśmy kilka miejsc przypuszczalnej lokalizacji domu Mohaupta. Jedno z wytypowanych miejsc znajdowało się niedaleko dawnej leśniczówki, w tzw. Rzecce Górnej, dziś będącej już częścią Walimia. Dotychczas jednak miejsce to było uznawane za pozostałości filii obozu zbiorczego nr 1 w Walimiu, ale nowe dokumenty wskazywały zupełnie inną, sensacyjną funkcję domu doktora Mohaupta…
Nagłówek pisma z domu Mohaupta, w lewym górnym rogu pieczęć Centrali OT, pismo sporządzono 14 lipca 1944 roku
Ruiny fundamentów po baraku znajdujące się koło dawnej leśniczówki – Foto: Michał Jabłoński
Zdjęcie lotnicze z lutego 1945 roku, widać barak, łącznik i dom – Czy to tutaj znajdował się dom Mohaupta?
Omawiany dokument okazał się zaskakujący z dwóch powodów. Po pierwsze, okazało się, iż to właśnie w domu Mohaupta w Walimiu znajdowało się „Konstruktionsbüro der OBL Riese” – biuro konstrukcyjne wyższego kierownictwa budowy Riese. Dotychczas lokalizację biura konstrukcyjnego wiązano bardziej z Pałacem Jedlinka. Nie było to jednak w żaden sposób udokumentowane. Dziś wiemy, że zarząd budowy i zespół projektantów znajdowały się w dwóch różnych miejscach.
Fragment pisma z informacją o adresie biura konstrukcyjnego OBL Riese
Po drugie, dokument został sporządzony przez dr. Frizta Leonhardta, wybitnego architekta, który po wojnie zasłynął budową m.in. licznych mostów czy sławnej wieży telewizyjnej w Stuttgarcie. Wiedzieliśmy, że w czasie wojny był w Walimiu. Mówił o tym w swoich wspomnieniach. Tylko domyślaliśmy się jaką rolę mógł pełnić w realizacji projektu Riese. Dziś, w świetle zaprezentowanych dokumentów, jego udział pozostaje bezsprzeczny. To właśnie dr Leonhardt jest autorem dokumentu, który został sporządzony w domu Mohaupta. To on brał udział w pracach związanych z opracowaniem projektów podziemnych hal i pomieszczeń. Zapewne również to i on był pomysłodawcą wykorzystania w tym celu betonu sprężonego. I co najważniejsze, to dr Leonhardt – według alianckich dokumentów – był szefem oddziału badań, rozwoju i normalizacji w budownictwie. Tego oddziału, który w lipcu 1944 roku znajdował się w niepozornym domu Mohaupta w Walimiu.
Dr Fritz Leonhardt
Końcówka pisma – gez. Leonhardt (gezeichnet Leonhardt) – podpisany Leonhardt
Zobacz także: Dom Mohaupta – To tu opracowano podziemia Riese cz. 2
Odkrywca Luty 2018
Zachęcam również do nabycia lutowego wydania miesięcznika „Odkrywca”, w którym znajduje się najnowszy artykuł Romualda Owczarka, poświęcony m.in. dokumentom z domu doktora Mohaupta.
Lutowy (2018) numer miesięcznika „Odkrywca”
Współpraca
Film powstał przy udziale Romualda Owczarka, Jerzego Cery, Ulliego Schäfftera, Marcina Paska i Seweryna Wieczorka. Badania terenowe wykonał Jerzy Cera i dr Wiesław Nawrocki z Zakładu Badań Nieniszczących KPG. Zdjęcia z powietrza wykonał Michał Jabłoński. Dziękuję wszystkim za pomoc w przygotowaniu filmu.
Film powstał przy współpracy z Centrum Kultury i Turystyki w Walimiu i Sztolni Walimskich
