Zobacz niezwykłą mapę świata pochodzącą z początków XVI wieku, sporządzoną przez Portugalczyków w erze wielkich odkryć geograficznych. Portugalska mapa świata, przedstawiająca Europę, Afrykę i szczątkowo obie Ameryki. Mapa pochodzi z 1502 roku i wykradziona została z Portugalii przez włoskiego szpiega Alberta Cantino.
Portugalska mapa świata i włoski szpieg
Historia tej niezwykłej mapy jest dość zaskakująca. W XVI wieku Lizbona był burzliwym miastem do którego licznie przybywali ludzie w poszukiwaniu pracy i bogactw związanych z nowymi odkryciami geograficznymi. Działały tutaj również różnego rodzaju agentury, których celem było pozyskanie informacji wywiadowczych o najnowszych portugalskich odkryciach. Jednym z nich był Alberto Cantino, który został wysłany do Portugalii przez księcia Modeny i Reggio Ercole I d’Este. Alberto oficjalnie przybył pod przykrywką handlu końmi. Nieoficjalnie jego misją było pozyskanie informacji o nowych odkryciach geograficznych. Portugalska mapa świata, którą właśnie oglądamy, została prawdopodobnie skopiowana ze zbiorów królewskich kartografów. Właśnie dzięki działalności wywiadowczej Cantino. Inna z hipotez mówi o tym, że mapa mogła być potajemnie nabyta, krótko po tym, jak została kupiona dla jakiegoś oficjalnego klienta. Bez względu na jej sposób pozyskania, ostatecznie została przewieziona do północnych Włoch, gdzie na jej podstawie stworzono lokalne kopie.
Niezwykła Portugalska mapa świata z 1502 roku
Mapa w pełnej rozdzielczości dostępna jest pod tym linkiem.
Ciekawostki na mapie
Pierwsze, co rzuca się w oczy, to bardzo szczegółowo i w miarę dokładnie – jak na ówczesne czasy – wyrysowane brzegi Afryki. Zapewne były to informacje niezbędne do nawigowania po ocenach podczas opływania afrykańskiego kontynentu. Sama Europa, jako ówczesne centrum świata, również została dobrze odwzorowana. Centralnie na samym środku Starego Kontynentu możemy zauważyć potężny duży gród. To Wenecja. Z podobnym rozmachem na Bliskim Wschodzie została narysowana Jerozolima.
Wenecja – Portugalska mapa świata z 1502 roku
Jerozolima – Portugalska mapa świata z 1502 roku
Jak już wspomniałem, Afryka jest dość dobrze odwzorowana. Na afrykańskim zachodnim wybrzeżu widzimy wyraźnie wyeksponowany duży obiekt. To portugalski Zamek Świętego Jerzego w mieście Elmina, który na mapie przedstawiony jest w otoczeniu dwóch afrykańskich miast.
Portugalski Zamek Świętego Jerzego w Elmina
Ciekawostką jest również to, że na północnym wybrzeżu Afryki zaznaczono jakiś dziwny obiekt, przypominający trochę zawaloną wieżę. Ta wieża to w rzeczywistości słynna latarnia morska na wyspie Faros w Aleksandrii. Latarnia została wzniesiona jeszcze w III wieku p.n.e. i uważana była za jeden z cudów świata. Ta niezwykła budowla miała około 115-120 m wysokości. Latarnia ulegała systematycznemu niszczeniu podczas kolejnych trzęsień ziemi, ostatecznie zniszczona została pod koniec XIV wieku. Najwidoczniej sława o niej była tak wielka, że postanowiono ją również umieścić symbolicznie na mapie, pomimo upływu 1800 lat od jej budowy.
Upadła Latarnia Morska na Faros – Aleksandria
Na mapie znajdziemy również zarys Ameryki Południowej, która była odkryta i badana na przełomie XV i XVI wieku przez portugalskich żeglarzy. Omawiana portugalska mapa świata jest niezwykle ważna, ponieważ zawiera także jeden z pierwszych utrwalonych kartograficznych obrazów wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Niestety wybrzeże wygląda dość pokracznie i ograniczone jest tylko do fragmentu – prawdopodobnie – Florydy. Dość dobrze odzwierciedlone są za to Wyspy Karaibskie.
Floryda i Wyspy Karaibskie – Portugalska mapa świata z 1502 roku
Na mapie Cantina Karaiby mogą wydawać się przesadnie duże, zwłaszcza w stosunku do Europy. Ich długość jest niemal taka sama, jak długość Starego Kontynetu. Jak słuszne zauważył jeden z Internautów, nie jest to tylko błąd skali, ponieważ Karaiby w rzeczywistości są duże. Współczesne mapy mocno przekłamują rozmiary kontynentów, pisałem o tym w tym artykule. A oto jakie są rzeczywiste rozmiary Kuby na tle europejskich państw.
Rozmiar Kuby na tle Polski i Niemiec – Źródło: thetruesize.com
Pozostaje odpowiedzieć sobie na jeszcze jedno pytanie. Zawsze na takich starych mapach staram się doszukać Polski. Tutaj nie jest ona w żaden sposób zaznaczona, nawet symbolicznie. Morze Bałtyckie jest również potraktowane po macoszemu, nie ma przy nim przypisanych żadnych portów-miast. O taka większa kałuża. To obrazuje status i rolę Polski, a w zasadzie ich brak, z punktu widzenia centrum ówczesnego świata.
