Kryptonim „RIESE” w języku niemieckim oznacza „OLBRZYM”. Pod taką właśnie nazwą nazistowska III Rzesza w latach 1943–45 realizowała tajne zadanie budowlane w rejonie Gór Sowich i Zamku Książ. Według ministra ds. uzbrojenia i produkcji wojennej Alberta Speera na realizację zadania miano przeznaczyć w tamtym czasie ogromną kwotę 150 mln Reichsmarek. Kompleks Riese miał składać się z systemu obiektów naziemnych i sztolni wykutych w Górach Sowich. Zadanie budowlane kierowane było przez Organizację Todt – paramilitarny kombinat, który w III Rzeszy realizował najważniejsze zadania o charakterze militarnym, w tym budowę Wału Atlantyckiego. Przy budowie Riese wykorzystywano wyspecjalizowane firmy budowlane i górnicze, ale trzon siły roboczej stanowiła ludność siłą przymuszona do pracy. Wśród nich byli robotnicy przymusowi, jeńcy wojenni i więźniowie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Obywatele wielu państw Europy. Na jesień 1944 roku przy budowie kompleksu łącznie pracowało około 19 tys. osób. Bez wątpienia był to wówczas jeden z największych placów budowy na terenie III Rzeszy. Prace przy kompleksie Riese jednak nigdy nie zostały ukończone, a ich kres nadszedł w momencie zakończenia wojny.
Po wojnie na temat przeznaczenia Riese pojawiło się wiele hipotez. Najczęściej wskazuje się budowę nowej kwatery głównej dla wodza III Rzeszy Adolfa Hitlera. Pojawiają się również sygnały o przenoszeniu w Góry Sowie produkcji zbrojeniowej pod ziemię, inni zaś wskazują na możliwość ulokowania w podziemiach tajnych zakładów doświadczalnych lub laboratoriów.
Kompleks Riese najbardziej kojarzony jest z systemem podziemi wykutych w Górach Sowich. Ważną część projektu stanowił również Zamek Książ, dawna posiadłość książąt Pless, oddalony od głównego terenu budowy o około 20 km. To właśnie na Książu, majestatycznej warowni zawieszonej na skalnym cyplu, Niemcy od 1944 roku prowadzili zakrojone na szeroką skalę prace górniczo-budowlane. W tym czasie Książ i teren wokół niego zamieniły się w wielki plac budowy. W środku zamku trwały prace adaptacyjne mające na calu przystosowanie pomieszczeń do nowych potrzeb. Skalny cypel, na którym stoi warownia, został przekuty systemem podziemnych tuneli i hal, a przed zamkiem wydążono potężny szyb o głębokości 50 m. Prace na zamku nigdy nie zostały ukończone, choć z dokumentów wiemy, że miał być gotowy do końca 1944 roku. Po wojnie przeznaczenie zamku i liczne hipotezy mówiące o ukryciu pod zamkiem ukończonych podziemi przez lata rozpalały umysły badaczy i eksploratorów. Dość wspomnieć tylko o gorączce związanej z tzw. złotym pociągiem. Jak było naprawdę? Wraz z Grzegorzem Sanikiem i Bogdanem Rosickiem wybierzemy się do wnętrz i podziemi Książa. Wyruszymy również na poszukiwania pozostałości projektu Riese rozsianych wokół zamku. Zejdziemy w dół książańskiego wąwozu, odnajdziemy ślady niezidentyfikowanych budowli, a także odwiedzimy ruiny zamku Stary Książ.
Poniżej film, na którym znajduje się wywiad z prowadzącymi wycieczkę – Grzegorzem Sanikiem i Bogdanem Rosickim
Program wycieczki
Data wycieczki: 30.03.2025 r. (niedziela)
Start i zakończenie: Książ
Rozpoczęcie wycieczki: 9:00
Przewidywane zakończenie: około 18:00
Liczba uczestników (miejsc): do 40 osób
Minimalny wiek uczestników: od 10 lat
Program wycieczki obejmuje zwiedzanie podziemi i wnętrz Zamku Książ, a także obszaru wokół zamku objętego pracami projektu Riese. Bilet do Książa wliczony jest już w cenę wycieczki. Trasa wycieczki obejmuje m.in.: główne podziemia Książa (poziom -50 m), podziemia tzw. ciągi ewakuacyjne (poziom -15 m), wnętrza zamku, sale barokowe, pomieszczenia przebudowywane dla Hitlera, części gotyckie, szyb windowy, tarasy, teren przyległy wokół zamku, zbiornik-oczyszczalnię, magazyn amunicji, pozostałości obozu OT, pozostałości obozu AL Fürstenstein, przełom Pełcznicy tzw. wąwóz Książa, zamek Stary Książ, diabelskie mostki.
UWAGA! Przeczytaj przed rezerwacją!
Trasa wycieczki wynosi około 12 km, do pokonania w terenie górskim. Wycieczka jest wymagająca fizycznie. Koniecznie zabierz ze sobą wygodne obuwie, najlepiej trekkingowe. W przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych należy mieć ze sobą również odzież zapewniającą ochronę przed wiatrem, deszczem lub śniegiem. W podziemiach panuje stała temperatura około 6°C, dlatego również latem należy mieć ze sobą coś ciepłego do ubrania. Przyda się również woda do picia.
Wspólny obiad po zakończeniu wyprawy
Po zakończeniu wycieczki (około godz. 18:00) planowany jest wspólny obiad dla wszystkich chętnych uczestników wyprawy. Ta opcja jest dodatkowo płatna. Obiad zostanie zorganizowany w restauracji przy Oślej Bramie znajdującej się na terenie kompleksu Zamku Książ. Przy wspólnym posiłku będziemy mogli zregenerować siły i podzielić się wrażeniami z wyprawy. Będzie to idealne zakończenie dnia pełnego wrażeń. 💪🙂
Menu do wyboru
- Zestaw tradycyjny (żurek z pieczywem, kotlet schabowy z ziemniakami i surówką + kompot/woda)
- Zestaw bezmięsny (krem z pomidorów z grzanką, placuszki ziemniaczane z sałatką i sosem czosnkowym + kompot/woda)
