Przedwojenna mapa turystyczna Karkonoszy (Riesengebirge)

Przedwojenna mapa Karkonoszy. Archiwalne przedwojenne mapy turystyczne Gór Olbrzymich – Riesengebirge. Dwie zdigitalizowane mapy w wysokiej rozdzielczości do pobrania. Tak przed wojną wyglądały mapy i szlaki turystyczne w Karkonoszach.

Przedwojenna mapa Karkonoszy

Przedstawiam do pobrania ciekawą i zachowaną w bardzo dobrym stanie przedwojenną mapę Karkonoszy (niem. Riesengebirge, Góry Olbrzymie). Oprócz Karkonoszy mapa obejmuje także całą Kotlinę Jeleniogórską, część Gór Izerskich, Kaczawskich i Rudawy Janowickie. Mapa została wydana przez Alexandera Köhlera w Dreźnie. Niestety nieznany jest jej dokładny rok wydania. W zasobach Wikimediów mapa została opisana jako pozycja wydana około 1901 roku, jednak z pewnością było to kilka lub kilkanaście lat później. W innych wydaniach tej samej mapy Karkonoszy (wydanych przez tego samego wydawcę), po drugiej stronie granicy śląsko-czeskiej znajduje się już napis „Tschechoslowakische Republik”. Sugeruje to, iż prezentowana poniżej wersja mapy mogła zostać wydana jeszcze przed powstaniem Czechosłowacji w 1918 roku, ponieważ pozbawiona jest tego napisu. Z innych elementów, które pozwoliłby nam wydatować mapę, to naniesione już Jezioro Pilchowickie i zapora wodna, które zostały oficjalnie otwarte w 1912 roku. Z drugiej strony na mapie brak jest jeszcze schronisk Szrenica (Reifträgerbaude) i Domu Śląskiego (Schlesierhaus), które zostały otwarte kolejno w 1922 i 1923 roku. Zawęża to nam zakres dat opracowania/wydania mapy do lat 1912–1922.

W części górskiej mapy zostały na czerwono (czerwoną linią) zaznaczone szlaki turystyczne (Touristenweg). Mapa prezentuje więc unikatowy układ karkonoskich szlaków górskich, jaki znajdował się w Górach Olbrzymich na początku XX wieku.

Mapa w dużej rozdzielczości (9253 × 9664) dostępna jest do pobrania ze zbiorów: Archiwum Map WIG, Wikimedia Commons lub pod tym linkiem.

Mapa turystyczna Karkonoszy z 1940 roku

Kolejna ciekawa mapa, którą chciałem się podzielić, to mapa turystyczna Karkonoszy z 1940 roku. Jest to stricte turystyczna mapa opracowana w skali 1:50000 przedstawiająca sieć ówczesnych szlaków turystycznych i rzeźbę terenu. Mapa została wydana przez Meinhold Verlagsgesellschaft w Dreźnie. W lewym górnym rogu mapy widzimy ciekawy napis „Einzig anerkannte Ausgabe des Riesengebirgsvereins”, co oznacza, że była firmowana jako jedyna mapa zaakceptowana i potwierdzona przez Towarzystwo Karkonoskie (Riesengebirgsverein, w skrócie RGV). Nadmienię, że Towarzystwo Karkonoskie było przedwojenną organizacją turystyczną powstałą w 1880 roku, zajmującą się promowaniem i rozwijaniem turystyki górskiej w Karkonoszach. Ze względu na rok wydania mapy (1940) nie znajdziemy już na niej niemiecko-czechosłowackiej granicy państwowej przebiegającej wzdłuż głównego grzbietu Karkonoszy. Granica ta zniknęła w 1938 roku wraz z zajęciem przez Niemców Sudetenlandu. Znaleźć za to możemy inną ciekawostkę. Na mapie zaznaczone zostały granice dwóch obszarów ochrony przyrody. Kolorem pomarańczowym duży obszar rezerwatu roślinności obejmujący śląską część Karkonoszy i Góry Izerskiej oraz kolorem czerwonym ściślejszy mniejsze obszary ochrony przyrody obejmujące takie miejsca jak kopułę Śnieżki, Kotły Małego i Wielkiego Stawu czy Śnieżne Kotły. Zgodnie z zarządzeniami z 1933 roku.

Mapa w dużej rozdzielczości (9964 × 7095) dostępna jest do pobrania ze zbiorów: Archiwum Map WIG, Wikimedia Commons lub pod tym linkiem.

Osobną kwestią, na którą chciałem zwrócić uwagę, jest kwestia zaznaczonych szlaków turystycznych. Na mapie oprócz przebiegu szlaków widzimy ich także oznakowanie. Otóż przed wojną szlaki nie były zaznaczane tak jak dziś za pomocą biało-kolorowych trzech pasów, ale za pomocą dwubarwnych rombów. Zasada rombów była prosta. Określony kolor połówki rombu prowadził do określonego miejsca np. kolor biały prowadził na grzbiet Karkonoszy i dalej do Śnieżki, kolor zielony do Kowar, kolor pomarańczowy do Karpacza itd. Tak więc takie same romby mogły znajdować się na różnych ścieżkach w różnych częściach gór, istotne było to, do jakiego miejsca ostatecznie wszystkie prowadziły.