Zaginiona autostrada Hitlera – Autostrada Wrocław-Wiedeń

Niewątpliwie jednym z sukcesów rządów nazistów było wybudowanie w Niemczech sieci nowoczesnych autostrad tzw. Reichsautobahn. Autostrady III Rzeszy stały się jej wizytówką, symbolem potęgi gospodarczej i sprawnego zarządzania. Ambitne plany były realizowane nie tylko przed wojną, ale i również w jej trakcie. Tak było z autostradą Wrocław-Wiedeń, którą miano uruchomić już po wybuchu wojny. Jednak ta autostrada Hitlera nigdy nie została ukończona.

Autostrada Wrocław-Wiedeń

W wyniku Anschlussu i zawarcia tzw. Układu Monachijskiego III Rzesza powiększyła swoje terytorium o nowe ziemie należące wcześniej do Austrii i Czechosłowacji. Z Czechosłowacji oderwany został tzw. Sudetenland, a z pozostałej jej części utworzono m.in. zależny od Niemiec Protektorat Czech i Moraw. Austria została wchłonięta w całości, a jej dawna stolica – Wiedeń – utraciła na swoim znaczeniu. Jednak wciąż Wiedeń był jednym z większych miast hitlerowskich Niemiec. Powiększenie terytorium Niemiec oznaczało także konieczność dalszej rozbudowy infrastruktury tego kraju. Scalenia go komunikacyjnie w jedną całość. W takich oto okolicznościach powstał plan wybudowania kolejnej nowej autostrady Hitlera. Autostrady, która miała połączyć Wrocław z Wiedniem (Reichsautobahn Breslau-Wien) i przebiegać wprost przez dawne terytorium Czechosłowacji.

Przebieg autostrady Wrocław-Wiedeń – Reichsautobahn Breslau-Wien – Zaginiona autostrada Hitlera

Model wiaduktu autostradowego, który miał przebiegać w pobliżu miejscowości Moravská Třebová

Budowa eksterytorialnej autostrady Breslau-Wien ruszyła 11 kwietnia 1939 roku. Za jej projekt i budowę odpowiedzialny był inżynier budownictwa drogowego Hans Lorenz. Przebieg autostrady został zaplanowany tak, aby wykorzystać walory widokowe Sudetów, Moraw i Dolnej Austrii. Skomunikowane miały być także inne ważne niemieckie miasta: Świdnica i Kłodzko. Nowa autostrada Hitlera miała również przebiegać w pobliżu Brna, dużego miasta na Morawach, które było zamieszkiwane również przez sporą mniejszość niemiecką. Autostrada była projektowana, jako wzorowa. Prace rozpoczęte jeszcze przed wojną i były kontynuowane w jej trakcie. Jednakże z powodów niepowodzeń na froncie wschodnim i problemów z materiałami, budowę przerwano 30 kwietnia 1942 roku.

Inż. Hans Lorenz (po lewej stronie)

Autostrada Hitlera – Hitlerova dálnice

Najbardziej zaawansowane prace prowadzone były na terenie Czech. Udało się ukończyć kilka odcinków autostrady w okolicach Brna, z których jeden po wojnie został przebudowany na lokalną drogę. Niemcy wybudowali także na terenie Czech liczne wiadukty, przejścia i elementy przyszłych mostów, a także rozpoczęli na niektórych odcinkach prace ziemne. Część z tych obiektów wciąż można zobaczyć u naszych południowych sąsiadów. Pozostawione w stanie nieukończonym odcinki autostrady nazywane są dziś przez Czechów „Hitlerova dálnice”, czyli autostradą Hitlera.

Fragment autostrady Hitlera w okolicach Brna, przerobiony po wojnie na zwykłą drogę – Źródło: commons.wikimedia.org Foto: Packa

Filar nieukończonego mostu w okolicach Brna – Źródło: commons.wikimedia.org Foto: Dezidor

Na niektórych odcinkach prace ziemne były na tyle zaawansowane, że nawet dziś po kilkudziesięciu latach na zdjęciach satelitarnych możemy doszukać się przebiegu planowanej autostrady. Tak jest w pobliżu czeskiej miejscowości Jevíčko.

Wyraźnie widoczny przebieg autostrady Hitlera (Hitlerova dálnice) w pobliżu miejscowości Jevíčko – Źródło: Google Maps

Ukończony wiadukt w pobliżu miejscowości Jevíčko – Źródło: commons.wikimedia.org Foto: Pudelek

Autostrada Hitlera na Dolnym Śląsku

Pozostaje odpowiedzieć na pytanie, jaki przebieg miała mieć Reichsautobahn Breslau-Wien na współczesnym terenie Polski, czyli na obszarze województwa dolnośląskiego. Nie znalazłem nigdzie informacji o prowadzonych pracach na Dolnym Śląsku w czasie wojny, więc na tym odcinku nowa autostrada pozostała tylko w fazie planów. Więcej światła na jej zaplanowany przebieg rzuca portal dolny-slask.org.pl. Publikuje on mapę przedstawiającą komunikację samochodową i kolejową na terenie śląskiej prowincji. Na niej możemy również zobaczyć zaplanowany przebieg (niebieska przerywana linia) autostrady Wrocław-Wiedeń na obszarze Dolnego Śląska. Ważna uwaga, granice na mapie zaznaczone są już z uwzględnieniem przyłączenia Sudetenlandu.

Zaplanowany przebieg autostrady Wrocław-Wiedeń na Dolnym Śląsku – Źródło: dolny-slask.org.pl

Mapa w większej rozdzielczości dostępna jest na stronie dolny-slask.org.pl.