Koszmar I wojny światowej – Nerwica wojenna

Jeszcze nigdy wcześniej w historii wojen tak wielu, nie walczyło tak zacięcie, o tak niewiele. I wojna światowa miała być serią kilku szybkich kampanii, które z założenia miały zmienić obowiązujący w Europie porządek, ustalony jeszcze w czasie Kongresu Wiedeńskiego. Tymczasem kolejne krwawe bitwy i ofensywy zamiast finalnego rozstrzygnięcia, przyniosły tylko koszmar okopów i sprawiały, że europejska polityka na kilka lat ugrzęzła w błotach pól bitewnych. Zbiegło się to wszystko w czasie z rozwojem nowoczesnej techniki. Jak nigdy wcześniej, tym razem aparaty fotograficzne i kamery mogły uwiecznić obraz wojny. Oto koszmar I wojny światowej.

Koszmar I wojny światowej

I wojna światowa była pod każdym względem wyjątkowa. Skala konfliktu i ogromne straty po obu stronach okopów nie miały sobie równych. Bitwy takie, jak pod Verdun, pod Ypres, nad Sommą przeszły do historii wojskowości i szkolnych podręczników. Zaskakujące jest to, że pomimo ogromnych strat nie udało się przełamać impasu. Przynajmniej na froncie zachodnim, który okazał się wyjątkowo krwawy i zaciekły. Cechą charakterystyczną tego konfliktu były zacięte walki o zaskakująco małe fragmenty terenu. Bitwa pod Verdun pochłonęła 800 tys. ludzkich istnień – to jest 40 razy więcej, niż wynosiła liczba mieszkańców tego miasteczka… Gigantyczne i daremne ofiary.

Norman Davies w „Europie” tak opisuje walki o Fort Douaumont w czasie ofensywy pod Verdun:

„Gruzy i podziemne przejścia Douaumont, ostrzeliwane dniem i nocą, podminowane, wstrząsane bezustannymi eksplozjami, stanowiły scenerię walk wręcz i cmentarzysko dla całych kompanii grzebanych żywcem pod ruinami. Pociski bezustannie mieszały ten księżycowy krajobraz, aż zmienił się w zimny gulasz z błota, odłamków muru i szczątków ludzkich ciał.”

Fort Douaumont – Po lewej po bitwie, po prawej przed – Koszmar I wojny światowej

Nerwica wojenna

Długotrwały stres i przedłużające się walki w okopach odcisnęły straszliwe piętno na żołnierzach I wojny światowej, po obu stronach konfliktu. Dla wielu z nich urwanie ręki albo nogi w wyniku wybuchu pocisku artyleryjskiego, było niczym wybawienie od piekła okopów. Wojna pozostawiała ślad nie tylko na ciałach żołnierzy, ale i również w ich psychice. Pojawiły się nowe pojęcia, zjawiska w skali dotąd nieznanej. Zaburzenia dziś znane, jako syndrom stresu pola walki, dotknęły całe rzesze żołnierzy. Choć część z nich wracała do domu bez odniesionych ran, niebyli już tymi samymi ludźmi. Zmarnowane zostało całe pokolenie młodych ludzi.

Australijski żołnierz spod Ypres (lewy dolny róg) zdradza objawy szoku bojowego