Podział Sudetów – Dokładna mapa przebiegu pasm górskich

Podział Sudetów na poszczególne pasma górskie i kotliny. Dokładna interaktywna mapa Sudetów z podziałem fizjograficznym na mezoregiony. Na takie części dzielą się te jedne z najciekawszych gór Polski. Mapa pasm górskich Sudetów wraz z najwyższymi szczytami.

Podział Sudetów

Korzystając z rozwiązań oferowanych przez Google Maps postanowiłem stworzyć dokładną mapę podziału Sudetów na poszczególne mezoregiony (w tym pasma górskie). Moją intencją było wytyczenie na interaktywnej mapie dokładnych granic pomiędzy poszczególnymi częściami Sudetów. Dotychczas dostępne w Internecie lub publikacjach podziały Sudetów były bardzo schematyczne. Podobnie wygląda sprawa na mapach turystycznych, gdzie nie zawsze granica pomiędzy pasmami górskimi jest jednoznacznie wytyczona. Oczywiście jest to również pokłosiem trwających dyskusji na temat sposobu podziału Sudetów i przebiegu poszczególnych mezoregionów.

Karkonosze, najwyższe pasmo górskie Sudetów

Spór o podział Sudetów

Zadanie wykonania mapy podziału Sudetów nie było łatwe. Sam podział jest dość umowny, a w wielu miejscach spór ma charakter czysto akademicki. Po pierwsze istnieje kilka sposobów podziału Sudetów, które różnią się od siebie poszczególnymi jednostkami mezoregionów. Ja na swojej mapie wykorzystałem podział zaproponowany przez prof. Jacka Potockiego. Inny popularny podział to ten opracowany przez prof. Jerzego Kondrackiego, o którym pisałem już wcześniej w tym artykule. Po drugie, o ile już zgodzimy się co do istnienia danego pasma, mogą pojawić się spore wątpliwości w kwestii jego przebiegu. Często granice pomiędzy poszczególnymi pasmami (o ile nie są wyraźnie widoczne) są dość sztuczne i budzą spory. Na przykład niektórzy dany fragment gór zaliczają jeszcze do pasma X, inni już do pasma Y. Po trzecie Sudety są łańcuchem górskim położonym na terytorium aż trzech państw i istnieją również rozbieżności pomiędzy podziałami stosowanymi w danych krajach. Na przykład w Polsce często Góry Bialskie i Złote są uważane za odrębne pasma górskie. W Czechach jest to jedno pasmo o nazwie Rychlebské hory. Po czwarte, oprócz sporu w kwestii podziału wewnętrznego Sudetów istnieje również problem w kilku miejscach z wytyczeniem dokładnych granic tego łańcucha górskiego. Taki problem istnieje na styku Sudetów i tzw. Płyty Czeskiej. Innym problemem jest wyznaczenie zachodniej granicy Sudetów, która w terenie i na mapie może być „słabo wyczuwalna”.

Moją intencją było wykonanie podziału Sudetów jak najbardziej uniwersalnego i uwzględniającego w miarę możliwości kompromis pomiędzy poszczególnymi koncepcjami.

Podział Sudetów – Wersja mapy w formie statycznej, zrzut ekranu

Mapa podziału Sudetów

Budowę mojej interaktywnej mapy podziału Sudetów oparłem na koncepcji zaproponowanej przez prof. Jacka Potockiego. Tego podziału uczą się również przyszli przewodnicy sudeccy. Łańcuch górski Sudetów jest regionem fizycznogeograficznym w randze subprowincji i dzieli się na mniejsze części tzw. makroregiony. W Sudetach wyróżniamy cztery główne makroregiony: Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety Wschodnie i Przedgórze Sudeckie. Poszczególne makroregiony dzielą się na kolejne mniejsze części tzw. mezoregiony – będące np. pasmami górskimi, masywami lub kotlinami. Warto też napisać kilka słów z czego wynika podział na poszczególne pasma. Podział może być wynikiem różnej budowy geologicznej danych obszarów. Sudety są górami zrębowymi, skomplikowanymi i zróżnicowanymi w swojej budowie. Podział może mieć również uwarunkowania historyczne, wypracowane na przestrzeni wieków. Często granicami dla poszczególnych pasm górskich były rzeki, doliny, będące również naturalnymi drogami.

Jak już wspomniałem swoją mapę zbudowałem w oparciu o podział zaproponowany przez prof. Jacka Potockiego, z tą różnicą, że dokonałem jego drobnej modyfikacji. Podzieliłem Góry Orlickie i Bystrzyckie na dwa odrębne pasma. Zarówno Potocki jak i Czesi określają oba te pasma jako jedne góry – Orlické hory. Tam, gdzie granica pomiędzy poszczególnymi pasmami nie była wyraźna, tam starałem się ją opierać na rzekach, drogach albo granicach lasów. Każda jednostka zaznaczona jest osobnym kolorem. Przy każdym pasmie górskim zaznaczyłem również dodatkowo najwyższy szczyt. Z boku po lewej stronie wysuwa się pasek z legendą i opisem wszystkich mezoregionów Sudetów. Po kliknięciu na wybrane pasmo również pojawia się informacja. W dodatkowym opisie do każdej jednostki dołączyłem jej językowy niemiecki lub czeski odpowiednik (o ile w ogóle istnieje). Dla Przedgórza Sudeckiego zaznaczyłem tylko jedną jednostkę – Masyw Ślęży, pozostałe dla uproszczenia i lepszej przejrzystości mapy pominąłem.

Aktualizacja mapy: 25.06.2019 r.

Zdaję sobie sprawę z tego, że mapa nie jest pozbawiona błędów. Jeżeli ktoś zauważył jakiś błąd proszę o pozostawienie informacji w komentarzu.

Podział Sudetów wg. J. Potockiego

Tak wygląda podział fizjograficzny Sudetów zaproponowany przez prof. Jacka Potockiego, który był dla mnie podstawą i drogowskazem do budowy w/w mapy. Zamieszczam niżej fragment z publikacji pt. „Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów”. Link do całej publikacji znajduje się tutaj.

Podział Sudetów wg. prof. Jacka Potockiego – Źródło: „Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów” str. 59

Poniżej zamieszczam objaśnienie poszczególnych numerów.

I. Sudety Zachodnie – Západní Sudety

1. Pogórze Łużyckie – Šluknovská pahorkatina (w odniesieniu do strony niemieckiej Lužická vrchovina)
2. Góry Łużyckie – Lužické hory
3. Ještedsko-kozákovský hřbet
4. Kotlina Żytawska – Žitavská pánev
5. Góry Izerskie – Jizerské hory
6. Pogórze Izerskie – Frýdlantská pahorkatina (w odniesieniu do polskiej strony Jizerské podhůří)
7. Karkonosze – Krkonoše
8. Podgórze Karkonoskie – Krkonošské podhůří (potocznie także Podkrkonoší)
9. Rudawy Janowickie
10. Kotlina Jeleniogórska
11. Góry Kaczawskie – Kačavské hory
12. Pogórze Kaczawskie

II. Sudety Środkowe – Střední Sudety

1. Kotlina Kamiennogórska
2. Žacléřská vrchovina (Jestřebí hory)
3. Góry Kamienne – Vraní hory i Javoří hory
4. Góry Wałbrzyskie – Valbřišské hory
5. Pogórze Wałbrzyskie lub Bolkowsko-Wałbrzyskie
6. Obniżenie Ścinawki (Kotlina Broumovska) – Broumovská kotlina
7. Obniżenie Nowej Rudy
8. Góry Stołowe – Stolové hory
9. Góry Sowie – Soví hory
10. Góry Bardzkie
11. Kotlina Kłodzka – Kladská kotlina
12. Góry Orlickie i Bystrzyckie – Orlické hory
13. Pogórze Orlickie – Podorlická pahorkatina (potocznie także Podorlicko)
14. Rów Górnej Nysy – Kladská kotlina

III. Sudety Wschodnie – Východní Sudety

1. Góry Złote i Bialskie – Rychlebské hory
2. Masyw Śnieżnika – Králický Snìžník
3. Mohelnická brázda
4. Zábřežská vrchovina
5. Hanušovická vrchovina
6. Wysoki Jesionik – Hrubý Jeseník
7. Góry Opawskie – Zlatohorská vrchovina
8. Niski Jesionik – Nizký Jeseník

IV. Przedgórze Sudeckie – Sudetské Podhùří

1. Wzgórza Strzegomskie
2. Równina Świdnicka
3. Masyw Ślęży
4. Obniżenie Podsudeckie
5. Kotlina Dzierżoniowska
6. Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie
7. Obniżenie Otmuchowskie – Vidnavská nižína
8. Przedgórze Žulovskie (Paczkowskie) – Žulovská pahorkatina