Pierwszy samolot w historii wzniósł się w powietrze rankiem 17 grudnia 1903 roku w Północnej Karolinie. W ten sposób bracia Wright, amerykańscy konstruktorzy, po czterech latach prac, odnieśli wielki sukces. Zaledwie 7 lat po tym wydarzeniu w Lubawce na Dolnym Śląsku powstała jedna z pierwszych w Europie fabryk samolotów.
Igo Etrich
Historię lotnictwa, związaną z Lubawką, napisał Ignaz Igo Etrich. Był to austriacki inżynier, który w 1910 roku w swoim, małym warsztacie w Wiener Neustadt zaprojektował samolot o oryginalnej konstrukcji. Skrzydła samolotu Etricha do złudzenia przypominały nasiona pewnego gatunku południowoamerykańskiej palmy, co z kolei miało duże znaczenie w zakresie aerodynamiki maszyny. Gdy samolot Austriaka został zbudowany, okazało się, że wygląda jak gołąb, dlatego właśnie tak „die Taube” nazwano go. Prototyp samolotu Gołąb po raz pierwszy wzniósł się w powietrze 30 kwietnia 1910 roku, a pół miesiąca później wykonano przelot pomiędzy Wiener Neustadt, a Wiedniem. Był to wielki sukces austriackiego konstruktora, co miało wpływ na rozwój jego kariery.
Fabryka samolotów Etrich-Taube w Lubawce
Warsztat w Wiener Neustadt szybko stał się za mały, a Etrich rozpoczął poszukiwania idealnego miejsca na budowę dużego ośrodka lotniczego, w którym miała rozpocząć się produkcja jego samolotów, a także powstać szkoła lotnicza. Najlepsze warunki do ulokowania takiego ośrodka lotniczego były w Liebau (dzisiaj Lubawka na Dolnym Śląsku) i to tam jeszcze w 1910 roku rozpoczęto budowę. Rok później lubawskie zakłady Etrich Flieger Werke GMBH rozpoczęły pracę produkcyjną. W Lubawce wyprodukowano samoloty m.in. dla armii austro-węgierskiej, które były wykorzystywane w trakcie I wojny światowej. Lubawskie samoloty Gołąb szybko zyskiwały na popularności i uznaniu w Europie, biorąc udział zawodach lotniczych i ustanawiając nowe rekordy. To prawdopodobnie samolot typu Gołąb po raz pierwszy w historii przeleciał nad Śnieżką.
Lubawski kompleks lotniczy znajdował się w pobliżu dzisiejszego stadionu miejskiego, a obecnie po obiektach fabrycznych nie ma już żadnych pozostałości. Obszar pasów startowych lotniska przy fabryce Etricha do dzisiaj jest niezalesiony, podobnie jak miało to miejsce ponad 100 lat temu, gdy startowały tutaj samoloty die Taube. Według archiwalnych fotografii lotnisko rozciągało się równolegle do torów kolejowych, którymi do dzisiaj można dojechać na teren Czech.
Po II wojnie światowej Polacy również korzystali z hangarów po produkcji lotniczej, zapoczątkowanej przez austriackiego inżyniera. W 1948 roku wznowiono w Lubawce produkcję samolotów. Tym razem były to szybowce pod oznaczeniem m.in. “Lub-1 ABC bis”. Szybowce takie jak te produkowane w Lubawce, można dzisiaj zobaczyć w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Lubawska produkcja szybowców zakończyła się w 1955 roku, a dzisiaj pionierska historia lotnictwa w tej okolicy zyskuje na popularności wśród turystów, odwiedzających region.
