Spis i lista publikacji poświęconych kompleksowi o kryptonimie “Olbrzym”, który był realizowany przez Niemców w ostatnich latach wojny na terenie Dolnego Śląska. Książki o kompleksie Riese, które przeczytałem i wykorzystuję w moich filmach oraz artykułach poświęconych nazistowskim planom w Górach Sowich.
„Tajemnica Riese” – Jacek M. Kowalski, Robert J. Kudelski, Zbigniew Rekuć
Ta pozycja to prawdziwe “must have” jeżeli mówimy o wojennych tajemnicach kompleksu Riese i regionu wałbrzyskiego. Autorzy książki opisują historię Riese od czasów przenoszenie produkcji zbrojeniowej na Dolny Śląsk w roku 1943, poprzez lata powojenne, do czasów współczesnych. Można powiedzieć, że pozycja ta stanowi kompendium wiedzy na temat nazistowskiego kompleksu podziemi. Choć, co warte jest podkreślenia, bez szczegółowych aspektów technicznych budowli. Publikacja skupia się bardziej na archiwalnych planach i schematach Riese, wykonanych przez różne grupy na przestrzeni wielu lat. Autorzy koncentrują się także na relacjach świadków, wspomnieniach ludzi i odnalezionych dokumentach. Jeżeli ktoś zastanawia się, od której książki zacząć, powinien wybrać właśnie tą pozycję. Polecam szukać wydania uaktualnionego.
“Tajemnica Riese” – J. M. Kowalski, R. J. Kudelski, Z. Rekuć – Książki o Kompleksie Riese
„Podziemne Tajemnice Gór Sowich” – Bartosz Rdułtowski
Kolejna pozycja z wydawnictwa Technol, której tym razem autorem jest Bartosz Rdułtowski. Publikacja skupia się przede wszystkim na latach powojennych. Wydarzeniach i historiach, które miały miejsce tuż po zakończeniu II wojny światowej. Autor przedstawia wydarzenia chronologicznie, bazując na ówczesnych urzędowych raportach i artykułach prasowych. Opisuje nam po kolei powojenne sytuacje, które miały miejsce w regionie. To, jak tajemniczym podziemnym kompleksem wydrążonym w Górach Sowich, zaczynali interesować się urzędnicy nowej polskiej administracji. Od Akcji Rozbrajania Lini Odry do Przedsiębiorstwa Poszukiwań Terenowych. A także to, jak Riese znalazło się w kręgu zainteresowań dziennikarzy. Rdułtowski zgromadził w książce sporą liczbę ówczesnych artykułów prasowych. Bardzo szczegółowo i ciekawie opisana jest także zagadkowa postać inż. Anthona Dalmusa.
“Podziemne Tajemnice Gór Sowich” – B. Rdułtowski – Książki o Kompleksie Riese
„Riese Hitlerowskie Podziemia Śmierci” – Zbigniew Dawidowicz
Książka Zbigniewa Dawidowicza to pozycja, która skupia się na wydarzeniach powojennych, a także relacjach ocalałych świadków budowy kompleksu Riese. Autor książki zafascynowany tajemniczym kompleksem w Górach Sowich, postanowił dotrzeć do świadków budowy tego niezwykłego miejsca. Nie było to zadanie łatwie, gdyż działalność tą zainicjował w latach 70-tych. Udało się zgromadzić bardzo ciekawą ilośc wspomnień ocalałych więźniów i pracowników przymusowy. Autor książki opisuje także losy swojej wyprawy SOWA 71′, którą zorganizował celem rozwiązania zagadki Riese. Wszystko to później zostało spisane w niniejszej publikacji.
“Riese Hitlerowskie Podziemia Śmierci” – Z. Dawidowicz – Książki o Kompleksie Riese
„Podziemia w Górach Sowich i Zamku Książ” – Piotr Kruszyński
Książki o kompleksie Riese, napisane przez Piotra Kruszyńskiego, poruszają aspekty techniczne budowli w Górach Sowich. To jest ich główna cecha odróżniające od pozostałych publikacji typowo historycznych. Niniejsza monografia omawia każdy z 7 kompleksów Riese z osobna. Przedstawia zdjęcia (czarno-białe), schematy, plany, przydatne wyliczenia długości, powierzchni i kubatury kompleksów, a także ich szczegółowe opisy. Uwzględnione są także budowle naziemne. Omówiona jest również kwestia lokalizacji obozów pracy. Publikacja została wydana w 2004 roku, a kupiłem ją w księgarni w Muzeum Gross-Rosen. Wciąż jest dostępna. Ponieważ minęło już ponad 10 lat od jej wydania, cześć informacji może już być trochę nieaktualna. Na przykład, kilka lat temu dokopano się do niedostępnej sztolni na kompleksie Soboń. Pomimo starszej daty wydania, pozycja warta jest zakupienia.
“Podziemia w Górach Sowich i Zamku Książ” – P. Kruszyński – Książki o Kompleksie Riese
„Wojenne Tajemnice Zamku Książ Podziemia” – Piotr Kruszyński
To kolejna publikacja Piotra Kruszyńskiego, tym razem w całości poświecona Zamkowi Książ, dawniej zwanego Schloss Fürstenstein. W Książce omówione są bardo szczegółowo zamkowe podziemia wydrążone podczas wojny. Wraz z ich dokładnym rozrysowaniem, opisem i hipotetycznymi funkcjami. Kruszyński omawia także część naziemną zamku, w tym zmiany w strukturze wnętrz pokoi, które były przygotowywane na przyjęcie wodza III Rzeszy. Z publikacji można dowiedzieć się, gdzie miał znajdować się np. pokój pracy, sypialnia i łazienka Adolfa Hitlera. Autor książki omawia również miejsca, w których dotyczas były powadzone różnego rodzaju wiercenia i prace poszukwiawcze. Przytacza także bardzo ciekawe wspomnienia ksztelana Fichte. Publikacja dość nowa, wydana w roku 2014. Również dostępna w księgarni Muzeum Gross-Rosen.
“Wojenne Tajemnice Zamku Książ Podziemia” – P. Kruszyński – Książki o Kompleksie Riese
„U Bram Riese” – Romuald Owczarek
Publikacja Romualda Owczarka została wydana nie tak dawno temu, bowiem w roku 2013. Przedstawia ona losy przenoszenia zakładów zbrojeniowych z centralnych części III Rzeszy na Dolny Śląsk. Romuald Owczarek jest bardzo skrupulatnym badaczem wojennych dziejów wałbrzyskiego regionu. Żmudne badania pozwoliły zgromadzić wiele ciekawych i unikalnych dokumentów, obrazujących liczne zakłady zbrojeniowe, które Niemcy ewakuowali na Dolny Śląsk. Opisane są zakłady w miejscowościach: Świebodzice, Świdnica, Pieszyce, Bielawa, Dzierżoniów, Ludwikowice Kłodzkie, Kłodzko, Ścinawka Średnia, Głuszyca, Nowa Ruda. Omówiona jest również działalność koncernu Fried. Krupp, który miedzy innymi znajdował się w Głuszycy i produkował elementy do samolotów, w tym do Messerschmitta Me-262. Książa jest naprawdę świetna i wielu Dolnoślązaków może się zaskoczyć przedstawionymi niektórymi informacjami. Romuald Owczarek prezentuje nam Dolny Śląsk, jakiego nie znamy. Jednakże podstawową wadą tej książki jest pewne wprowadzenie w błąd czytelnika. Tytuł książki wydaje się mieć związek z Riese, jednak tak de facto nie dotyczy kompleksu. Publikacja opisuje sytuację dookoła Riese, związaną głównie z produkcją zbrojeniową. W tej książce nie znajdziemy informacji, które wzbogacą naszą wiedzę bezpośrednio o Riese.
“U Bram Riese” – R. Owczarek – Książki o Kompleksie Riese
„Zagłada Riese” – Romuald Owczarek
Kolejna książka Romualda Owczarka, wydana w roku 2014. Autor książki przeszukując lokalne archiwa dociera do nieznanych wcześniej dokumentów związanych z budową tajemniczego kompleksu Riese. Nie są to jednak plany kompleksu, który by raz na zawsze rozwiały jego przeznaczenia i wielkość. Są to różnego rodzaju dokumenty, głównie związane z firmami górniczymi, które wykonywały prace w sztolniach w Górach Sowich. Romuald Owczarek przedstawia nam kompleks Riese, z którego wyłania się obraz wielkiej klapy budowlanej potężnej III Rzeszy. Dlaczego do tego doszło? Dlaczego Organizacja Todt, która z powodzeniem realizowała wiele budów, niepodała zadaniu w Górach Sowich? A może Riese było efektem nazistowskiego przekrętu finansowego? Autor próbuje odpowiedzieć na te pytania. Publikacja bardzo rzeczowa, merytoryczna i dobrze udokumentowana.
“Zagłada Riese” – R. Owczarek – Książki o Kompleksie Riese
Literatura i książki o kompleksie Riese
Mam w planach dodawanie i uzupełnianie nowych pozycji do wyżej wymienionej listy. Na rynku wydawniczym nie brakuje publikacji na temat Riese. Temat cieszy się dużą popularnością. Czytelnik, który pragnie zaznajomić się z historią Riese, staje przed dylematem – co wybrać, co będzie najbardziej wartościową publikacją? Mam nadzieję, że moja lista choć trochę pomoże w rozwiazaniu tego dylematu. Jeżeli jesteście zainteresowani tematyką Riese, warto, co jakiś czas wrócić do tego postu i sprawdzić, czy pojawiła się jakaś nowa pozycja.
