Tajne fabryki zbrojeniowe – Tajemnice Riese cz. 1

1,9K

Zapraszam do oglądania pierwszego odcinka z całej serii filmów poświęconej kompleksowi Riese na Dolnym Śląsku. Czy system podziemnych hal drążonych w Górach Sowich miał być przeznaczony na tajne fabryki zbrojeniowe? Dziś poruszam jedną z najpopularniejszych hipotez związanych z nazistowskim kompleksem zwanym „Olbrzymem”.

Tajne fabryki zbrojeniowe

Moją opowieść o kompleksie Riese rozpoczynam omówieniem sytuacji, która miała miejsce na Dolnym Śląsku w roku 1943. Niezaprzeczalnym jest fakt, że Niemcy po zmasowanych alianckich nalotach, zaczęli przenosić na Dolny Śląsk część swojej produkcji zbrojeniowej. Przykład Głuszycy (Wüstegiersdorf) i Ludwikowic Kłodzkich (Ludwigsdorf) nie jest odosobniony. Nie była to jednak produkcja duża, raczej drobna rozsiana po różnych zakładach przemysłowych. Dobrym przykładem jest wytwarzanie podzespołów do samolotów Messerschmitt Me-262, które zorganizowano na bazie dawnych zakładów wkłokienniczych w Głuszycy.

Wchodziło się do olbrzymiej hali betonowej, która nie miała okien. Wszędzie stały maszyny, wiertarki – duże, dwurzędowe z grubymi wiertłami i małe, tak zwane bormaszyny – na których pracowały pozostałe dziewczyny. Na dużych wiertarkach pracowali mężczyźni – czescy i niemieccy cywile. Wszyscy pracownicy tej hali wykonywali prace wykończeniowe na skrzydłach samolotu.

Relacja Anny Gwiazdy – Riese Hitlerowskie Podziemia Śmierci Z. Dawidowicz str. 139

Oprócz przenoszenia zakładów zbrojeniowych, prawie równocześnie na Dolnym Śląsku rozpoczynają się prace związane z projektem Riese. Na początku przygotowywana jest niezbędna infrastruktura, a później rozpoczyna się bicie sztolni. Te dwie sytuacje sprawiły, że wielu badaczy historii zaczęło łączyć produkcję zbrojeniową z przeznaczeniem Riese. Choć na takie wykorzystanie kompleksu nie ma dowodów w zebranej dokumentacji. Pojawiają się jednak pewne wspomnienia pracowników przymusowych, do których z naturalnych względów należy podchodzić bardzo ostrożnie. Raczej nie mogli mieć oni istotnej wiedzy na temat planów tak ważnego przedsięwzięcia. Niemniej jednak, wiedza pozyskana z plotek między pracownikami też jest ważna.

Byłem w obozie pracy przymusowej. Inżynier opowiadał, że to będą fabryki zbrojeniowe i że łącznie pracuje tu około 40 tys. ludzi. Ja pracowałem od września 1943 roku do maja 1944 roku. Roboty były w stadium początkowym, tunele 100-200 metrów. Nie było jeszcze bunkrów, kolejki, wyrzutni i kasyna.

Relacja Hieronima Grębowicza – Riese Hitlerowskie Podziemia Śmierci Z. Dawidowicz str. 58

Uzyskane dokumenty, pierwotne plany i wspomnienia nazistowskich dygnitarzy, sugerują raczej, że system podziemi miał być przeznaczony na Kwaterę Główna Hitlera oraz sztaby poszczególnych rodzajów sił zbrojnych. O tym wątku będę mówił szerzej w następnym odcinku. Nie jest jednak wykluczone, że wraz ze zmianą sytuacji na froncie, przeznaczenie podziemi Riese mogło ulec również zmianie. Być może, w którymś momencie, możliwość zorganizowana produkcji zbrojeniowej w Riese była brana pod uwagę przez niemieckich planistów. Nie byłaby to sytuacja odosobniona. Części Kwater Głównych Hitlera w innych rejonach Europy, była także wykorzystana na drobną produkcje, głównie amunicji. Nawet w Berchtesgaden.

Dyskusja na ten temat wciąż jest otwarta i wciąż budzi spory między badaczami. W części hipotez, oprócz produkcji broni konwencjonalnej, pojawiają się również wątki związane z badaniami nad nowymi technologiami. Na przykład nad wykorzystaniem energii atomowej. Nie jest wykluczone, że takie pomysły mogły się pojawić pod koniec wojny. Pamietajmy jednak, że żaden ze znanych nam kompleksów nie jest ukończony. Wszystko w stanie surowym lub dopiero w trakcie bicia sztolni. Tajne fabryki zbrojeniowe mogły być więc tylko w fazie koncepcji i planów. Chyba, że istnieje jakaś część ukończonego kompleksu Riese, która została ukryta, a której to do tej pory nie odkryto. Póki nie będziemy mieli dokumentów, które potwierdzą takie hipotezy, wciąż nie będzie można rozstrzygnąć tego sporu.

Zobacz także część 2 – Kwatera Główna Hitlera
https://eloblog.pl/kwatera-glowna-hitlera-tajemnice-riese-cz-2/

WSPÓŁPRACA

Sztolnie Walimskie
www.sztolnie.pl

Zamek Książ
www.ksiaz.walbrzych.pl

PRODUKCJA FILMOWA

ahojMEDIA
www.ahojmedia.pl

BIBLIOGRAFIA

1. Tajemnica Riese – Jacek M. Kowalski, Robert J. Kudelski, Zbigniew Rekuć
2. Podziemne Tajemnice Gór Sowich – Bartosz Rdułtowski
3. Riese Hitlerowskie Podziemia Śmierci – Zbigniew Dawidowicz
4. Podziemia w Górach Sowich i Zamku Książ – Piotr Kruszyński
5. Wojenne Tajemnice Zamku Książ Podziemia – Piotr Kruszyński

Literatura i książki o Riese

Archiwalne Zdjęcia

1. Dolny Śląsk, Głuszyca, Walim, Góry Sowie
   www.dolny-slask.org.pl
2. Zdjęcia z III Rzeszy – das Bundesarchiv
   www.bundesarchiv.de
3. Zdjęcia pracowników – zbiory Zbigniew Dawidowicz