Strona 22 | Eloblog

Rozkaz Riese – Ujawnione niemieckie dokumenty FHQ

przez Grzegorz Sanik 8 grudnia 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Co kryją ujawnione niemieckie dokumenty na temat budowy kompleksu Riese w Górach Sowich, udostępnione w zbiorach Bundesarchiv? Czy rzeczywiście utajniona spółka Śląska Wspólnota Przemysłowa (IG Schlesien) budowała na terenie Dolnego Śląska kwaterę wodza III Rzeszy? Oto niezwykle ciekawa notatka służbowa z rozmowy przeprowadzonej w sierpniu 1944 roku.

Rozmowa generała Jodla i pułkownika Streve

W sierpniu 1944 roku spotykają się ze sobą dwaj oficerowie z najbliższego otoczenia Adolfa Hitlera. Gen. Alfred Jodl ze sztabu Oberkommando der Wehrmacht i płk. Gustav Streve nowo mianowany Komendant Kwatery Głównej Hitlera (Führerhauptquartier). Ci dwaj panowie odbyli ze sobą niezwykle ciekawą rozmowę na temat nowo budowanych kwater wodza III Rzeszy. Rozmowa dotyczyła również tego, co od 1943 roku działo się na terenie Gór Sowich, czyli kompleksu Riese, budowanego na początku przez spółkę IG Schlesien.

Gen. Alfred Jodl (po lewej) i płk Gustaw Streve (po prawej) – Źródło: Bundesarchiv

Notatka służbowa – IG Schlesien i Riese

Ustalenia, które zapadły podczas tej rozmowy zostały spisane w notatce służbowej, która zachowała się do naszych czasów. Dokument jest udostępniony w niemieckich zbiorach Bundesarchiv. Z jego treści wynika jasno, że przynajmniej do 1944 roku, kompleks w Górach Sowich był przeznaczony pod Führerhauptquartier (FHQ) – Kwaterę Główną Adolfa Hitlera. Później jednak nastąpiła zasadnicza zmiana planów w stosunku do przedsięwzięcia realizowanego w górach na Dolnym Śląsku.

Notatka służbowa Komendanta FHQ str. 1 – Źródło: Bundesarchiv

Notatka służbowa Komendanta FHQ str. 2 – Źródło: Bundesarchiv

Poprosiłem mojego przyjaciela z Niemiec, Ulliego Schäfftera, o przetłumaczenie dokumentu i pomoc w rozszyfrowaniu jego treści. Całość przygotowałem w formie nagranego wywiadu-rozmowy. Dla osób, które chciałyby wgłębić się w treść dokumenty z 24 sierpnia 1944 roku, zamieszczam jego tłumaczenie na język polski. Tłumaczenie dostępne jest pod tym linkiem.

Współpraca

Film powstał przy współpracy z Centrum Kultury i Turystyki w Walimiu i Sztolni Walimskich

8 grudnia 2016 10 komentarzy

Turystyka

Jarmark Bożonarodzeniowy we Wrocławiu 2016

przez Grzegorz Sanik 8 grudnia 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Warto w tym roku wybrać się jak zwykle na Jarmark Bożonarodzeniowy do Wrocławia. Jest świątecznie, kolorowo i mroźno. To wszystko spotkamy na jednym z najważniejszych średniowiecznych placów targowych w Polsce. Wrocławski jarmark będzie trwał do 22 grudnia 2016 roku.

Jarmark Bożonarodzeniowy we Wrocławiu

Współcześnie wrocławski rynek już od ponad 100 lat nie pełni swojej pierwotnej roli placu targowego. Na co dzień rynek jest miejscem spotkań i turystyczną atrakcją, często organizowane są na min również imprezy masowe. Handlowy duch rynku odzywa się jednak co roku przed Świętami Bożego Narodzenia. Pojawiają się kolorowe drewniane kramy-domki, liczni sprzedawcy oferujący swoje produkty, świąteczne gadżety i smakołyki. Wrocławski Jarmark Bożonarodzeniowy przywodzi na myśl najdawniejsze czasy najważniejszego placu targowego na Śląsku. Jak co roku nie zabrakło również świątecznych atrakcji dla dzieci, stanęła też tradycyjna choinka. Warto wybrać się w tym czasie do Wrocławia, zwłaszcza w mroźną pogodę spaceruje się wyjątkowo przyjemnie, kiedy można coś zjeść i napić się czegoś ciepłego.

Szczegółowe informacje na temat jarmarku znajdziemy na stronie www.jarmarkbozonarodzeniowy.com.

Jarmark Bożonarodzeniowy we Wrocławiu 2016

Kramy ze smakołykami i świątecznymi gadżetami

Można zjeść i napić się czegoś ciepłego

Na wrocławskim rynku stanęła także tradycyjna choinka

Bajki i szopki dla dzieci

8 grudnia 2016 0 komentarzy

Historia

Wszyscy całowaliśmy tę kobietę – Nieznajoma z Sekwany

przez Grzegorz Sanik 3 grudnia 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

No może nie wszyscy, ale z pewnością większość z tych, którzy kiedykolwiek przechodzili kurs pierwszej pomocy. Okazuje się, że twarz fantoma służącego do nauki resuscytacji krążeniowo-oddechowej, nie jest przypadkowa. To nieznajoma z Sekwany, twarz młodej kobiety wyłowionej z rzeki pod koniec XIX wieku.

Nieznajoma z Sekwany

Prawdopodobnie był rok 1880, kiedy to wody paryskiej Sekwany wyrzuciły na brzeg ciało młodej kobiety. Jej zwłoki nie nosiły żadnych śladów obrażeń, które mogłyby wskazywać na przyczynę znalezienia się w wodzie. Podejrzewano więc, że było to samobójstwo. Nie udało się też nigdy odgadnąć tożsamości młodej kobiety. Nieznajoma z Sekwany została więc zabrana do paryskiej kostnicy. Dziewczyna była bardzo młoda, niektórzy mówią, że nie miała więcej niż 16 lat. Jej twarz wyglądała, jakby dopiero co zapadła w sen. Delikatny tajemniczy uśmiech, przywodził na myśl uśmiech Mony Lizy. Według jednych z przekazów, jeden z pracowników kostnicy był tak zauroczony twarzą młodej kobiety, że postanowił wykonać jej pośmiertną maskę.

Nieznajoma z Sekwany

Pośmiertna maska kobiety odnalezionej na brzegu Sekwany, szybko stała się popularna wśród paryskiej bohemy. Od tego momentu młoda dziewczyna była znana, jako „L’inconnue de la Seine” – nieznajoma z Sekwany. Pojawiły się liczne kopie maski, a jej wizerunek i historia chętnie były wykorzystywane w sztuce i literaturze.

Fantom do nauki pierwszej pomocy

Wiele lat później, bo w roku 1960 na świecie pojawił się pierwszy nowoczesny fantom – manekin – służący do nauki udzielania pierwszej pomocy. Fantom został opracowany przez lekarzy Petera Safara i Jamesa Elama, we współpracy z Asmundem Laerdalem, norweskim konstruktorem manekinów wykorzystywanych m.in. w szkoleniach wojskowych. Asmund Laerdal wykorzystał swoje dotychczasowe doświadczenia do stworzenia manekina, na którym można by uczyć ówcześnie nowo opracowanych metod ratowania ludzkiego życia. Wszystko czego jeszcze potrzebował to wybrać twarz dla nowego fantoma. Aby nadać manekinowi ludzkie cechy, wykorzystał utrwalony już wcześniej wizerunek nieznajomej z Sekwany. W taki oto sposób twarz młodej kobiety z końca XIX wieku znalazła się na nowoczesnych urządzeniach służących do nauki ratowania życia. Symbolicznie, niejako na pamiątkę kobiety, której uratować się nie udało. Fantomy przyjęły się bardzo dobrze. Powielane i kopiowane, rozpowszechniły się na kursach pierwszej pomocy na całym świecie. Ponieważ umożliwiały także ćwiczenie oddechu ratowniczego, twarz młodej dziewczyny wyłowionej z rzeki stała się najczęściej całowaną twarzą na świecie.

Asmund Laerdal ćwiczy na zbudowanym przez siebie manekinie

Fantom „Mała Ania” podczas nauki udzielania pierwszej pomocy

Fantom „Mała Ania” ma twarz nieznajomej z Sekwany

3 grudnia 2016 0 komentarzy

Technologie

Timelapse zdjęć satelitarnych – Tak zmieniała się Ziemia

przez Grzegorz Sanik 2 grudnia 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Tak zmieniła się Ziemia na przestrzeni ostatnich 30 lat. Timelapse zdjęć satelitarnych wykonanych od roku 1984 do roku 2016. Porównanie zdjęć satelitarnych Google Earth. Zobacz, jak rozwijały się miasta i zmieniał teren.

Timelapse zdjęć satelitarnych Google

Google udostępnił Timelapse zdjęć satelitarnych używanych m.in. w Google Earth i Google Maps. Timelapse to technika polegająca na składaniu zdjęć wykonanych w pewnym odstępie czasu w jeden film. W tym przypadku nie mamy do czynienia ze zwykłymi zdjęciami, ale ze zdjęciami satelitarnymi wykonanymi w ciagu ostatnich 30 lat. Google poskładał zdjęcia wykonane od 1984 roku do 2016 roku za pomocą Google Earth Engine. Dzięki takiemu długiemu interwałowi można zaobserować, jak rozrastały się miasta, a także jak zmieniał się teren w wyniku działaności człowieka lub na skutek czynników naturalnych.

Timelapse zdjęć satelitarnych Buenos Aires – Google Earth Timelapse

Niestety w przypadku Polski zdjęcia nie są zbyt dobrej rozdzielczości, nie można też ich zbytnio przybliżyć, stąd rozwój polskich miast można zaobserwować tylko połowicznie. Ze względu na kiepską rozdzielczość o wiele ciekawsze zmiany możemy zobaczyć w terenie.

Timelapse zdjęć satelitarnych dostępny jest pod tym linkiem.

Oto kilka z ciekawych zmian, jakie nastąpiły w ciagu ostatnich 30 lat, a które to możemy zaobserwować na zdjęciach satelitarnych.

Rozwój kopalni odkrywkowej węgla brunatnego „Bełchatów” w Kleszczowie – link.
Przemieszczanie się ruchomych wydm Łącka Góra w Słowińskim Parku Narodowym – link.
Zniszczenia lasów w czasie pożaru w Kuźni Raciborskiej – link.
Dubaj. Miasto w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, które rozwijało się wyjątkowo intensywnie w ciągu ostatnich dekad – link.

Zobacz także: 10 ciekawych miejsc w Polsce na mapach Google

2 grudnia 2016 4 komentarze

Filmy

Nazizm czy faszyzm? Różnice i błędne używanie

przez Grzegorz Sanik 2 grudnia 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

W XX wieku Włochy i Niemcy opanowały dwie straszliwe i pokrewne ideologie – faszyzm i nazizm. Zakończenie II wojny światowej wcale nie oznaczało kresu krwawych reżimów w Europie. Powojenne przepychanki ideologiczne doprowadziły do tego, że z czasem słowa faszyzm i nazizm zaczęto używać zamiennie. Dziś chciałbym wyprostować tę kwestię.

Nazizm i faszyzm

Nazizm i faszyzm nie są pojęciami tożsamymi i nie powinniśmy ich używać zamiennie. Jeżeli chcemy być precyzyjni w mówieniu o historii XX wieku, trzeba dostrzec ich różnice. Przede wszystkim podstawowa różnica tkwi w pochodzeniu tych dwóch ideologii. Faszyzm panował we Włoszech, a nazizm był w Niemczech. Pochodzenie nie jest jedyną rozbieżnością. Niemiecki nazizm, co prawda wyewoluował do włoskiego faszyzmu, ale z tą różnicą, że na pierwszy plan wysunął kwestie rasowe i antysemickie. Przynajmniej do końca lat 30-tych kwestie te nie miały pierwszoplanowego znaczenia we Włoszech rządzonych przez Benito Mussoliniego. Warto wspomnieć, że w samym „Marszu na Rzym” brało udział (zgodnie z danymi podanymi przez polską Wikipedię) około 200 Żydów. Żydzi pełnili też ważne stanowiska w faszystowskich Włoszech, np. Aldo Finzi członek Wielkiej Rady Faszystowskiej i wiceminister spraw wewnętrznych. Później pod wpływem polityki III Rzeszy, również i we Włoszech zaczęły narastać nastroje antysemickie.

Benito Mussolini i Adolf Hitler – Faszyzm czy nazizm?

W Polsce powojenna propaganda doprowadziła do tego, że z czasem faszyzm został przypisany jednak do Niemiec. Retoryka PRLu opierała się w dużej mierze na straszeniu społeczeństwa powrotem III Rzeszy i rewizją nowych zachodnich granic. Tymczasem używanie słowa nazizm, wywodzącego się od niemieckiego słowa „Nationalsozialismus” oznaczającego narodowy socjalizm, nie było wygodne. Właśnie ze względu na socjalistyczne słowotwórcze pochodzenie nazizmu, nie wypadało go używać w nowej socjalistycznej Polsce. Stąd powszechne były odniesienia do pokrewnego faszyzmu. Nawiasem mówiąc, podobna retoryka była zastosowana w samym Związku Radzieckim.

2 grudnia 2016 3 komentarze

Technologie

Interaktywna mapa trzęsień ziemi

przez Grzegorz Sanik 1 grudnia 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Interaktywna mapa trzęsień ziemi udostępniona przez amerykańską agencję naukowo-badawczą United States Geological Survey (USGS). Mapa, dzięki której możesz śledzić na bieżąco wstrząsy i trzęsienia ziemi występujące na całym globie.

Interaktywna mapa trzęsień ziemi

Na interaktywnej mapie nanoszone są tylko wstrząsy powyżej magnitudy 4,0 (stopni w skali Richtera). Na mapie zaznaczone są także styki płyt tektonicznych (czerwone linie). Według anglojęzycznej Wikipedii, wstrząsy w przedziale od 4,0 do 5,0 mogą występować w ciągu roku od 10 tys. do 15 tys. razy. Według informacji zamieszczonych na stronie agencji, średnio USGS rejestruje w ciągu doby 50 wstrząsów, co daje w skali roku około 20 tys. wstrząsów. Na terenie Polski trzęsienia ziemi pojawiają się dość rzadko, zazwyczaj są związane z działalnością górniczą. Wyższą aktywność odnotować można także na obszarze Sudetów i Karpat. Domyślnie mapa przedstawia wstrząsy odnotowane w ciągu ostatniej dobry, ale możemy w panelu po prawej stronie (trybik prawy górny róg) przełączyć widok na dłuższy okres, maksymalnie 30 dni.

Interaktywna mapa trzęsień ziemi – Źródło: USGS

Mapa znajduje się na stronie earthquake.usgs.gov.

Co ciekawe, przedwczorajszy wstrząs (29.11.2016 r.), który miał miejsce w kopalni KGHM „Rudna” w Polkowicach został zarejestrowany i oznaczony na mapie. Według mapy wstrząs w kopalni miał siłę 4,4 stopni w skali Richtera. Natomiast według informacji nieoficjalnych z IGF wstrząs był słabszy (3,5-4,0). Geneza wstrząsów była naturalna, wzmacniana przez działania górnicze.

Odnotowane wstrząsy w kopalni KGHM „Rudna” w Polkowicach – Źródło: USGS

1 grudnia 2016 1 komentarz

Historia

Panorama Gór Sowich i Wałbrzyskich z 1937 roku

przez Grzegorz Sanik 28 listopada 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Archiwalna niemiecka panorama Gór Sowich i Wałbrzyskich pochodząca z 1937 roku. Na kolorowym skanie dostrzec możemy również Przedgórze Sudeckie, inne pasma Sudetów wraz ze Śnieżką, a także Dzierżoniów, Wałbrzych, Świdnicę i Kłodzko.

Panorama Gór Sowich i Wałbrzyskich

Stara panorama przedstawiająca Góry Wałbrzyskie i Sowie została wydana pod koniec lat 30-tych XX wieku. Oprócz gór dostrzec możemy również duży fragment Przedgórza Sudeckiego wraz z miastami i miasteczkami. Skala panoramy została przerysowana, zniekształceniu uległy odległości między miejscami, a także wysokości. W taki sposób aby uwypuklić i zobrazować kształt terenu. Była to praktyka często stosowana przed wojną w niemieckich wydawnictwach, pocztówkach, grafikach itp. Większość szczytów, pasm została opisana. Naniesione zostały także małe miejscowości, zamki, linie kolejowe. Jest także Masyw Ślęży, Góry Stołowe, fragment Karkonoszy ze Śnieżką i Kotlina Kłodzka. Jednym słowem niezwykła ciekawostka dla miłośników gór i Dolnego Śląska.

Panorama Gór Sowich i Wałbrzyskich z 1937 roku

Panorama gór w pełnej rozdzielczości (12400×6226) dostępna jest pod tym linkiem.

Oto niektóre ciekawe miejsca przedstawione na wyżej zamieszczonej panoramie.

Świdnica

Dzierżoniów

Wałbrzych i Stary Zdrój

Pogórze Wałbrzyskie, Zamek Książ, Stary Zamek Książ i Świebodzice

Styk Gór Sowich i Wałbrzyskich – Zagórze Śląskie, Jezioro Bystrzyckie i Zamek Grodno

Karkonosze i Śnieżka

Kłodzko

Szczeliniec Wielki i fragment Gór Stołowych

Masyw Ślęży

Zobacz także: Niezwykła przedwojenna panorama Karkonoszy

28 listopada 2016 0 komentarzy

Filmy

Mała Moskwa – Wojska Radzieckie w Polsce cz. 3

przez Grzegorz Sanik 25 listopada 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej (PGWAR) stacjonowała na terytorium Polski przez 48 lat. Większość z sowieckich wojsk została ulokowana na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Utrzymanie dużej ilości żołnierzy i sprzętu rodziło problemy natury gospodarczej. Potrzebne były budynki, koszary, lotniska, należało zapewnić dostawy prądu, wody, gazu, żywności. Trzeba było również wybrać odpowiednie miejsce na ulokowanie Dowództwa PGWAR. Ostatecznie wybór padł na Legnicę, która w pamięci legniczan została odtąd zapamiętana, jako „Mała Moskwa”.

Wojska Radzieckie w Polsce

Rozlokowanie w Polsce ponad 60 tys. sowieckich żołnierzy stwarzało problemy natury gospodarczej i prawnej. Do roku 1956, czyli do momentu, w którym pobyt Armii Radzieckiej w Polsce został prawnie uregulowany, ich kwatermistrzostwa wojskowe nie płaciły czynszów za zajmowane obiekty. Dużym problemem było również wyegzekwowanie należności za media tupu prąd, gaz, woda. Dostawy go garnizonów Armii Radzieckiej musiały być starannie realizowane, często kosztem niedoboru produktów dla polskich odbiorców. Na potrzeby pobytu PGWAR zajęto około 70 tys. ha powierzchni i 4437 budynków, w tym 454 bydynki zostały wybudowane własnymi siłami przez Sowietów. Całość o łącznej kubaturze ponad 14 mln m³. Ponadto wojska radzieckie miały do dyspozycji: 8 lotnisk, 8 poligonów, 23 bocznice kolejowe i 3 ha nadbrzeży portowych. Komponenty grupy zostały rozlokowane łącznie na obszarze 59 polskich miejscowości.

Armia Radziecka w Legnicy – Foto: Franciszek Grzywacz Wydawnictwo Edytor

Należy podkreślić, że próby regulowania należności za pobyt PGWAR spotykały się z nerwową reakcją Sowietów. Myślę, że zdanie wypowiedziane przez gen. płk. Kuźmę Galickiego do gen. bryg. Leszka Krzemienia, dobrze obrazują ówczesny stosunek Sowietów do Polski i jej roli w sowieckiej strefie wpływów.

Myśmy dla was te ziemie wyzwolili, myśmy tu położyli setki tysięcy trupów, a wy nam teraz przedstawiacie rachunki.

Gen. płk Kuźma Galicki, Dowódca PGWAR (1955–1958) – Wojska Radzieckie w Polsce 1939–1993 Z. Kuśmierek Red. S. Dąbrowski, K. Jaworska, W.W. Szetelnicki str. 256

Gen. płk Kuźma Galicki – Dowódca PGW (1955-1958)

Legnica – Mała Moskwa

Początkowo Dowództwo PGWAR planowano umieścić na stałe w Bydgoszczy. Jednak ostatecznie wybrano jedno z większych miast na Dolnym Śląsku – Legnicę. Od tego momentu radzieccy żołnierze stali się nieodłącznym krajobrazem tego dolnośląskiego miasta. Duża liczba Rosjan sprawiła, że z czasem Legnica zdobyła sobie miano „Małej Moskwy”. Wydzielono i odseparowano specjalny fragment miasta. Ze względu na swój kształt nazywany został przez legniczan „Kwadratem”. W rzeczywistości obszary zajmowane przez Sowietów w Legnicy miały charakter niejednolity i nieregularny. Było wiele stref porozrzucanych w całym mieście. Pan Franciszek Grzywacz, autor publikacji poświęconych Armii Radzieckiej w Legnicy, tak opisuje zaistniałą sytuację:

Ścisła linia podziału miasta na dwie strefy radziecką i polską była tylko między czerwcem i październikiem 1945 roku. Wtedy Rosjanie zdecydowali, że pozostaną w „wyzwolonej” Legnicy na zawsze. Wpędzili przybyłych Polaków na prawobrzeżną ubogą część miasta (ulice Kartuska-Wrocławska-Rzeczypospolitej), a bogate śródmieście z fabrykami plądrowali. Wtedy też wydzielili murem część bogatej dzielnicy Tarninów i utworzyli tam dzielnicę „Kwadrat” dla generalicji i Dowództwa Północnej Grupy Wojsk, które utworzyli w nowiutkim budynku Wehrmachtu przy ul. Grabskiego.

Na moim filmie zaznaczyłem na mapie tylko jedną, najważniejszą wydzieloną cześć dla PGWAR, zwaną „Kwadratem”. Poniżej zamieszczam mapę obrazującą sytuację w całej Legnicy. Obszary zajęte przez Sowietów zaznaczone są kolorem czerwonym. Mapa pochodzi z przewodnika Śladami Małej Moskwy Wydawnictwa Edytor. Dla osób, które chciałby zgłębiać wiedzę na temat Małej Moskwy i odbyć wycieczkę śladami Armii Radzieckiej, zachęcam do zakupienia ich publikacji.

Mapa Legnica „Mała Moskwa” – Obszary zajęte przez PGWAR – Źródło: Przewodnik Śladami Małej Moskwy Wydawnictwo Edytor

Poniżej zamieszczam jeszcze dwa stare filmy przedstawiające wojska radzieckie w Legnicy. W części drugiej można zobaczyć szpital w Lasku Złotoryjskim. Dziś obiekt jest kompletnie opuszczony i zdewastowany. Jak wygląda współcześnie można zobaczyć w tym artykule.

ZDJĘCIA

ahojMEDIA
www.ahojmedia.pl

BIBLIOGRAFIA

Wojska Radzieckie w Polsce 1939-1993 – Red. S. Dąbrowski, K. Jaworska, W.W. Szetelnicki
Dolny Śląsk Monografia Historyczna – Red. Wojciecha Wrzesińskiego

Archiwalne Zdjęcia

Przedwojenne zdjęcia Legnicy – dolny-slask.org.pl
Zdjęcia wojsk radzieckich w Legnicy – Franciszek Grzywacz Wydawnictwo Edytor

Dla osób, które chciałyby zgłębić losy radzieckich żołnierzy w Legnicy polecam ofertę wydawnictwa Edytor, które kilka ze swoich publikacji poświęciło właśnie temu tematowi. Podziękowania dla Pana Franciszka Grzywacza za udostępnienie starych zdjęć Armii Radzieckiej w Legnicy.

Wydawnictwo Edytor

25 listopada 2016 0 komentarzy

https://vimeo.com/294705273

Filmy

Koszmar I wojny światowej – Nerwica wojenna

przez Grzegorz Sanik 15 listopada 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Jeszcze nigdy wcześniej w historii wojen tak wielu, nie walczyło tak zacięcie, o tak niewiele. I wojna światowa miała być serią kilku szybkich kampanii, które z założenia miały zmienić obowiązujący w Europie porządek, ustalony jeszcze w czasie Kongresu Wiedeńskiego. Tymczasem kolejne krwawe bitwy i ofensywy zamiast finalnego rozstrzygnięcia, przyniosły tylko koszmar okopów i sprawiały, że europejska polityka na kilka lat ugrzęzła w błotach pól bitewnych. Zbiegło się to wszystko w czasie z rozwojem nowoczesnej techniki. Jak nigdy wcześniej, tym razem aparaty fotograficzne i kamery mogły uwiecznić obraz wojny. Oto koszmar I wojny światowej.

Koszmar I wojny światowej

I wojna światowa była pod każdym względem wyjątkowa. Skala konfliktu i ogromne straty po obu stronach okopów nie miały sobie równych. Bitwy takie, jak pod Verdun, pod Ypres, nad Sommą przeszły do historii wojskowości i szkolnych podręczników. Zaskakujące jest to, że pomimo ogromnych strat nie udało się przełamać impasu. Przynajmniej na froncie zachodnim, który okazał się wyjątkowo krwawy i zaciekły. Cechą charakterystyczną tego konfliktu były zacięte walki o zaskakująco małe fragmenty terenu. Bitwa pod Verdun pochłonęła 800 tys. ludzkich istnień – to jest 40 razy więcej, niż wynosiła liczba mieszkańców tego miasteczka… Gigantyczne i daremne ofiary.

Norman Davies w „Europie” tak opisuje walki o Fort Douaumont w czasie ofensywy pod Verdun:

„Gruzy i podziemne przejścia Douaumont, ostrzeliwane dniem i nocą, podminowane, wstrząsane bezustannymi eksplozjami, stanowiły scenerię walk wręcz i cmentarzysko dla całych kompanii grzebanych żywcem pod ruinami. Pociski bezustannie mieszały ten księżycowy krajobraz, aż zmienił się w zimny gulasz z błota, odłamków muru i szczątków ludzkich ciał.”

Fort Douaumont – Po lewej po bitwie, po prawej przed – Koszmar I wojny światowej

Nerwica wojenna

Długotrwały stres i przedłużające się walki w okopach odcisnęły straszliwe piętno na żołnierzach I wojny światowej, po obu stronach konfliktu. Dla wielu z nich urwanie ręki albo nogi w wyniku wybuchu pocisku artyleryjskiego, było niczym wybawienie od piekła okopów. Wojna pozostawiała ślad nie tylko na ciałach żołnierzy, ale i również w ich psychice. Pojawiły się nowe pojęcia, zjawiska w skali dotąd nieznanej. Zaburzenia dziś znane, jako syndrom stresu pola walki, dotknęły całe rzesze żołnierzy. Choć część z nich wracała do domu bez odniesionych ran, niebyli już tymi samymi ludźmi. Zmarnowane zostało całe pokolenie młodych ludzi.

Australijski żołnierz spod Ypres (lewy dolny róg) zdradza objawy szoku bojowego

15 listopada 2016 2 komentarze

Historia

Tak przez 20 lat zmienił się Wrocław! – Porównanie zdjęć

przez Grzegorz Sanik 10 listopada 2016

napisany przez Grzegorz Sanik

Zobacz, jak przez ponad 20 lat zmienił się Wrocław. Porównanie zdjęć satelitarnych miasta z 1994 roku i z 2015 roku. Tak wyglądał dawniej Wrocław na zdjęciach satelitarnych i lotniczych. Stolica województwa dolnośląskiego w niektórych rejonach zmieniła się bardzo.

Porównałem kilkanaście zdjęć z ortofotomapy Systemu Informacji Przestrzennej Wrocławia. Stare zdjęcia (lotnicze lub satelitarne, pewności nie mam) z 1994 roku i nowe zdjęcia satelitarne głównie z roku 2015. Między zdjęciami minął okres ponad 20 lat. Przez ten czas miasto bardzo się zmieniło. Zwłaszcza zauważalny jest mocny rozwój centrów handlowych i ośrodków biznesowych. Wrocław przez ostatnie 20 lat nie tylko się rozbudowywał, ale i również wyburzał niektóre fragmenty miasta. Zwłaszcza związane z dawnymi zakładami, jak np. rozbiórka Cukrowni Miejskiej na Sołtysowicach. Między wykonaniem jednych i drugich zdjęć miasto przeżyło również katastrofalną powódź 1000-lecia, która to była impulsem do późniejszej renowacji zabytkowej części miasta.

Tak przez 20 lat zmienił się Wrocław!

Rynek i Plac Solny, w starych częściach miasta zmiany są nieduże, z rynku zniknęły jednak samochody.

Ostrów Tumski, najstarsza część Wrocławia na przestrzeni wieków zmienia się tylko nieznacznie.

Plac Dominikański przez wiele lat pozostawał „dziurą w ziemi”, poźniej wybudowano na nim nowoczesną Galerię Dominikańską.

Dworzec Wrocław Główny, otoczenie i budynek dworca przeszły gruntowny remont przed Euro 2012.

Plac Grunwaldzki przeszedł jedne z największych zmian w mieście, zniknął cyrk, wybudowano nowoczesne rondo i galerię handlową i centra biznesowe.

Równie duże zmiany przeszło otoczenie dawnego wieżowca Poltegor. Ówczesny najwyższy budynek Wrocławia został rozebrany, a na jego miejsce wybudowano drapacz chmur Sky Tower.

Hala Stulecia, dawniej Ludowa, przeszła gruntowny remont, choć z góry zmiany nie są zbytnio dostrzegalne. Na terenie pobliskiego Zoo pojawił się duży budynek Afrykarium.

Symboliczny znak czasów. Po lewej została rozebrana Cukrowania Wrocław, po prawej wybudowano Centrum Handlowe Korona.

Ulica Legnicka, podobna sytuacja, wyburzono budynki Rzeźni Wrocław, a w ich miejscu wybudowano Centrum Handlowe Magnolia Park.

W ciągu 20 lat rozbudowane zostały także osiedla. Szczególnie na obrzeżach, jak np. Psie Pole.

Rozbudowie uległa także infrastruktura miasta. Tutaj Autostradowa Obwodnica Wrocławia i Stadion Wrocław.

Zmianie uległo także otoczenie Wrocławia. Szczególnie widać to na Bielanach, gdzie wybudowano nowoczesne centra handlowe i usługowe.

Jak samodzielnie porównać zdjęcia?

Żeby porównać pozostałe inne części miasta należy wejść na stronę Systemu Informacji Przestrzennej Wrocławia, zaczekać aż załaduje się mapa, a następnie zaznaczając odpowiedniego checboxa przechodzić między zdjęciami z 1994 i 2015 roku.

System Informacji Przestrzennej Wrocław – Porównanie zdjęć 1994 i 2015

Zobacz także: Wrocław Breslau przed wojną i dzisiaj

10 listopada 2016 0 komentarzy

REIMAHG – Tajne projekty III Rzeszy

SIII Jonastal – Tajne projekty III Rzeszy

Gdzie aktualnie znajduje się śnieg? Mapa

Rozkaz Riese – Ujawnione niemieckie dokumenty FHQ

Rozmowa generała Jodla i pułkownika Streve

Notatka służbowa – IG Schlesien i Riese

Współpraca

Jarmark Bożonarodzeniowy we Wrocławiu 2016

Jarmark Bożonarodzeniowy we Wrocławiu

Wszyscy całowaliśmy tę kobietę – Nieznajoma z Sekwany

Nieznajoma z Sekwany

Fantom do nauki pierwszej pomocy

Timelapse zdjęć satelitarnych – Tak zmieniała się Ziemia

Timelapse zdjęć satelitarnych Google

Nazizm czy faszyzm? Różnice i błędne używanie

Nazizm i faszyzm

Interaktywna mapa trzęsień ziemi

Interaktywna mapa trzęsień ziemi

Panorama Gór Sowich i Wałbrzyskich z 1937 roku

Panorama Gór Sowich i Wałbrzyskich

Mała Moskwa – Wojska Radzieckie w Polsce cz. 3

Wojska Radzieckie w Polsce

Legnica – Mała Moskwa

ZDJĘCIA

BIBLIOGRAFIA

Koszmar I wojny światowej – Nerwica wojenna

Koszmar I wojny światowej

Nerwica wojenna

Tak przez 20 lat zmienił się Wrocław! – Porównanie zdjęć

Tak przez 20 lat zmienił się Wrocław!

Jak samodzielnie porównać zdjęcia?